mbulelo smpofu
SIphathokuhle Ngulube
Salibonani bafundi. Ngithemba likholisile ikhefu lona eseliphange laphela. Seliqalile ithemu elitsha. Lamuhla sizaxoxa ngomngane oqotho lisaqala umnyaka nje.
Kuyini kanti umngane? Umngane ngumuntu oqakathekileyo kakhulu empilweni. Umngane ngumuntu ongayisiso sihlobo sakho kodwa elilobudlelwano obukhulu njalo uba ngumuntu owenelisa ukuxoxa laye noma yini ukhululekile. Nxa ulomngane lize lixoxe lezinye izindaba eziyimfihlo ongeke uzixoxe lomuntu nje.
Ukuze ufike esimeni sokuthi umuntu ngumngane wakho, kukhona okuyabe kulihlanganisile lalowo muntu. Isikhathi esinengi, ukuze libe ngabangane, ukwenza kwenu kuyabe kufana kanti lezinto elizithandayo zifana nje. Kuyamangalisa ke ukuthi esikolo umuntu asuke akhethe umngane onathayo kumbe obhemayo yena engakwenzi lokho.
Kusuke kumangalise ukuthi ngxoxo bani elilayo lalowo muntu. Kuqakathekile ke bafundi ukuthi sinanzelele ukuthi bakhona abangane abahle lababi empilweni. Ngonjani umngane omubi? Umngane omubi ngokudonsela ebubini izikhathi zonke njalo ngongakwazi ukukubonisa indlela eyiyo ekukhokhelela ezintweni ezingakhwabithwa ngumphakathi.
Umngane omubi njalo ngongakwazi ukukutshela iqiniso ngobubi obenzayo. Uthi lanxa uwela egodini yena aqhubeke ekutshayela izandla. Esikolo kulezi izinsuku kwandile ukuthi uzwe ukuthi uzibani lobani babanjwe benatha kumbe bebhema okudakayo. Konke lokhu yizinto ezimbi ezingafunwa ngababalisi kanye labazali.
Wena ke lomngane wakho likwenza cala celeni kusweleke loyedwa wenu obonisa omunye ukuthi hayi lokhu elikwenzayo akulunganga. Umngane omubi usuka akukhuthaze ukwenza okubi, usuka nje umangale ukuthi pho ngubani ozabonisa omunye okuhle lokubi.
Bakhona kodwa abanye abangane abahle. Lo ngumngane okukhokhelela ekwenzeni izinto ezinhle njalo ezikwakhayo ukuze ube ngumuntu. Umngane oqotho ufisa ngazo zonke izindlela ukukubona uphumelela. Umngane lo futhi nguye oyenelisa ukukubonisa okubi okwenzayo akubonise ukuthi indlela ohamba ngayo isingakudalela izinhlupho ezithile.
Ungumngane okwakhayo ofuna ube ngumuntu ebantwini. Lo nguye ke esithi ngumngane oqotho. Uqakathekile umngane oqotho empilweni ngoba uba lomthelela omuhle empilweni yakho. Akakwekeli ungena iganga kodwa uyakuhanqa akufake endleleni eyiyo.
Nguye futhi umngane lo ongavezi izigamba zakho. Ububi bakho uyabufukamela abuqondise ngendlela eyiyo engasoze ikuhlaze emphakathini. Nguye lo umngane futhi othi ungamtshela imfihlo yakho ayifukamele ungayizwa isikhulunywa ngubani lobani. Kuqakathekile lani njengabafundi ukuba likhethe abangane abaqotho abangasoze balekele lihlanhlatha leganga lize licine lilahleka endleleni.
Abafundi abanengi abaqedi isikolo ngenxa yokukhetha kubi abangane abacina bebadonsela ebubini. Abanye babafundi bahlala besezimpini ezimbi njalo eziyingozi ngenxa yokuyengana labangane.
Abanye abangane bathi isikolo asilancedo ngoba besazi ukuba ngakibo kuvuthiwe. Lawe ke ube usulandela ukhohlwe ukuba ngakini umangoye akasuki eziko njalo abazali bakho badonsa ngefalisi ukuze ube yilokhu oyikho khona. Kuhle sikhethe kuhle abangane. Asihlanganeni ngeviki ezayo.
shloboe boe
